XLIX Tom:
Studia Niemcoznawcze (Studien zur Deutschkunde), 2012
Inhaltsverzeichnis
Józef Wiktorowicz: Feier anlässlich des 65. Geburtstages von Prof. Dr. Wolfgang Schramm 11
Lech Kolago: Grußwort ................................................................................................. 13
Marek Gołębiowski: Rede anlässlich des Jubiläums von Herrn Prof. Dr. Wolfgang Schramm 15
Józef Wiktorowicz: Laudatio für Wolfgang Schramm.................................................... 17
Wolfgang Schramm: Worte des Dankes ......................................................................... 21
Marek Jaroszewski: Wozu noch Germanistik. Bilanz und Perspektiven ..................... 25
* * *
Krzysztof A. Kuczyński: Jubileusz 90-lecia oraz honorowy doktorat Europejskiego Uniwersytetu „Viadrina" dla prof. dr h.c. mult. Karla Dedeciusa, Słubice-Frankfurt/O, 16-17 czerwca 2011 r. .......................................................... 33
Krzysztof A. Kuczyński: Austriackie wyróżnienie dla Profesora Stefana H. Kaszyńskiego 41
KULTURWISSENSCHAFT
Ulrich Müller: Schikaneder, Mozart und das Wiener Zauberspiel: Interpretations-Thesen zur Zauberflöte. Eine Suite in sieben Sätzen 47
Oswald Panagl: „Die holde Kunst, sie werde jetzt zur Tat!" Tannhäuser als leibeigenes Lebensproblem Richard Wagners 73
Tomasz Pszczółkowski: Lob des Eigensinns oder Randbemerkungen zu Simon Winders deutschem Geschichtsbuch Germany, oh Germany 83
Peter Becker: „…ein Sehen über die Dinge der Welt hinaus." Versuch einer Annäherung an drei Partituren von Peter Ruzicka 97
Robert Małecki: Multiparadigmatisches Denken. Zur effektiveren Kulturwissenschaft. Mit einem Hinweis auf einen Lehrversuch am Institut für Germanistik der Universität Warschau.................................................................... 103
Wolfgang Schramm: Pauline – Eine erzgebirgische Bäuerin um 1900 ............................ 113
Cezary Lipiński: O znaczeniu twórczości Carla Wilhelma Salice-Contessy (1777-1825) 133
Thomas Hochradner: Stefan Zweig und Salzburgs barockes Erbe ................................ 155
Krzysztof A. Kuczyński: Ein Schwede in Berlin... Gespräch mit Prof. Dr. Dr. h. c. Sven Ekdahl über seine Forschungen zum Deutschen Orden und Kontakte zu polnischen Universitäten .................................................................. 169
Anna Warakomska: Zbliżenia interkulturowe dzięki narracji o indywidualnych drogach życiowych. Program polsko-niemieckich biografii jako skuteczna metoda przezwyciężania stereotypów................................................ 175
Ewa Jarosz-Sienkiewicz: Paul Keller i jego miesięcznik Die Bergstadt jako czasopismo konserwatywnego niemieckiego mieszczaństwa w latach 1914-1931 ............................................................................................................. 179
Agnieszka Kodzis-Sofińska: O muzyczności formy sztuki teatralnej Theresii Walser Tak dziko już od dawna nie jest w naszych lasach 191
Mieczysław Tomala: O polskiej wystawie w Berlinie ............................................... 201
Łukasz Brzana: Stanowisko Polski wobec problemu niemieckiego w latach 1949-1990 205
Julia Różewska-Murrmann: „Das Land des Papstes, der Störche, der Solidarność und der Autodiebe". Zum Polenbild in den deutschsprachigen Materialien für Touristen, dargestellt auf der Grundlage gedruckter und webbasierter Reiseführer 215
Sebestian Chudak: Polen im Objektiv deutscher Filmemacher. Überlegungen zum Polen-Image in deutschen Filmproduktionen nach dem Jahr 2000 231
Karolina Panek: Wenn Politik auf Wirklichkeit trifft – Politische Sendungen im deutschen öffentlich-rechtlichen Fernsehen 245
Katarzyna Danilewska: Zwyczaje i obrzędy weselne na Mazurach .......................... 257
Ewelina Sztykiel: Co to znaczy „być sobą"? Pojęcie tożsamości w myśli społecznej od czasów nowożytnych do współczesności 273
Aleksandra Stepanów: Humor w prawie niemieckim Ottona Friedricha von Gierkiego jako głos w dyskusji o zrozumiałości prawa 287
Iwona Kamińska: Wpływ przełomu roku 1989/1990 na rozwój rynku książki oraz sytuację autorów w Niemczech Wschodnich 301
Arkadiusz Barędziak: Polski katolicyzm we wspomnieniach wypędzonych w latach 1945-1947 na obszarze Śląska 311
Kamila Mägde: Związek wypędzonych a niemieccy polonofile i wspólne inicjatywy jako obraz stosunków między Niemcami a Polską po 1945 roku ............................................................................................................................... 323
Tomasz Górny: Nawiązania do twórczości Albrechta Dürera w powieści Tomasza Manna Doktor Faustus 337
LITERATURWISSENSCHAFT
Katarzyna Grzywka, Lech Kolago: Jest szansa na renesans Gerharta Hauptmanna. Rozmowa z prof. dr hab. Krzysztofem A. Kuczyńskim z Uniwersytetu Łódzkiego, prezesem Polskiego Towarzystwa im. Gerharta Hauptmanna i redaktorem naczelnym Carl und Gerhart Hauptmann–Jahrbuch. W 150. rocznicę urodzin Gerharta Hauptmanna, laureata Nagrody Nobla w 1912 r. 349
Rüdiger Bernhardt: Gerhart Hauptmann (1862-1946) – Triumph der Entscheidungslosigkeit 357
Tomasz G. Pszczółkowski: „Nie wojna, a pokój jest ojcem wszystkiego!" O Hansie Hellmucie Kirście i jego antynazistowsko-wojennych powieściach (ale nie tylko). Rozmowa z Karolem Czejarkiem............................. 375
Peter Sprengel: „Engel läuten weg die Nacht!" Zwei unbekannte Jugendgedichte Gerhart Hauptmanns. Zum 150. Geburtstag am 15. November 2012................................................................................................................................. 383
Tomasz Małyszek: Die Spur des Religiösen in dem Roten Buch von Carl Gustav Jung 393
Alfred Behrmann: Dantes Spuren bei Goethe. Vortrag vor der Berliner Goethe-Gesellschaft 403
Justyna M. Krauze-Pierz: Gegen den Strom schwimmen. Das Frauenleben in der Schweizer Gesellschaft in Laure Wyss‘ Mutters Geburtstag 419
Ewa Wojno-Owczarska: 11 września 2001 roku oraz 11 marca 2004 roku w utworach really ground zero Katharin Röggli i Madryt, 11 marca Zuzanny Jakubowskiej.......................................................................................... 433
Dorota Pruss-Pławska: Nicht mehr hier und noch nicht dort – warten wie Josef K. Zum Phänomen des Übergangsrituals im Prozess 447
Marcin Gołaszewski: Ernst Wiechert – Schriftsteller und Dichter der Inneren Emigration in politischer Schutzhaft im Dritten Reich 457
Maciej Jędrzejewski: Soloalbum von Benjamin von Stuckrad-Barre. Versuch einer Interpretation.. 473
Andrzej Pilipowicz: Von einer Intergration zu einer Relation. Blut und Geist in den Gedichten und im Leben von Sergej Jessenin, John Keats, Arthur Rimbaud, Georg Trakl und Rafał Wojaczek.......................................................... 479
Łukasz Gomułka: Zur Problematik der Mythen nach Friedrich Dürrenmatt – eine exakte Analyse am Beispiel der Interpretation Rudolf Käsers 495
Barbara Wróblewska: Die Unschuld mit Rissen. Zur Ambivalenz des Frauenbildes in den Novellen Ferdinand von Saars 507
Anna Kożańczuk: Zur historischen Wahrheit und sagenhaften Fantasie, dargestellt auf der Grundlage Moritz Bermanns Sage Der erste Kaffee in Wien ............................................................................................................................... 523
Anna Podemska: Wpływ Diega Rivery na twórczość Fridy Kahlo na podstawie powieści Barbary Krause Diego ist der Name der Liebe 533
Monika Stefaniak: „Zastanawiałam się, jak z kilkoma markami w kieszeni mogę przemienić zwykły dzień w dzień uroczysty", czyli Hannsa-Josefa Ortheila spotkania ze sztuką................................................................................. 545
Stil und Sprache Erich Maria Remarques am Beispiel der Exilromane: Liebe Deinen Nächsten und Arc de Triomphe". S. 587-596.
Magdalena de Maere d'Aertry align="center">SPRACHWISSENSCHAFT
UND ANGEWANDTE SPRACHWISSENSCHAF
Marian Szczodrowski: Die Einkodierung von Sprachstrukturen aus der Sicht der Glottokode-Vorgänge 599
Sambor Grucza, Paweł Szerszeń: Potencjał dydaktyczny platform i programów e-learningowych 609
Mariola Wierzbicka: Temporale Adverbialsatzgefüge im Verzeitungssystem des Deutschen 627
Iwona Wowro: Das Bild der Scheidung in Aphorismen, Witzen und Sprüchen............ 641
Grzegorz Pawłowski: An den Peripherien der Linguistik. Zur Konnotationsforschung in der Logik, Sprachphilosophie, Literaturwissenschaft und Sprachpsychologie................................................................................................... 659
Krzysztof Nycz: Aus Fehlern lernen – Neues aus dem Irrgarten translatorischer Fehlleistungen 679
Anna Hanus: Dialogi u Bernharda – ‚Mischtext‘, czy celowy zabieg stylistyczny? ... 693
Anna Jaroszewska: Typologia form organizacyjnych językowego kształcenia seniorów 709
Ireneusz Gaworski: Verbzweitstellung nach weil im Lichte sprachdiachroner Studien – ein Forschungsergebnis 713
Ewa Majewska: Patronymika als deutsche und niederländische Familiennamen .......... 727
Małgorzata Osiewicz-Maternowska: Deutsche Personalpronomina im Vergleich mit ihren polnischen Äquivalenten auf der Grundlage der Bindungstheorie....................................................................................................... 735
Joanna Targońska: Wozu brauchen Fremdsprachenlernende Wortbildungskenntnisse? Theoretische Überlegungen zu möglichen Einsatzbereichen der Wortbildung im Fremdsprachenunterricht .............................................................. 751
Anna Jorroch: Höhen und Tiefen im deutschen Fußball – Sprachliche Mittel der deutschen Presse in der Fußballsaison 2010/2011 767
Justyna Ciecharowska: Einfluss der gesprochenen Sprache auf die Sprache der Literatur – Analyse der Ellipsen in ausgewählten Büchern von Ildiko von Kürthy.............................................................................................................. 779
Andrzej S. Feret: Zu Wiedergabemöglichkeiten von polnischen Intensionalsätzen im Deutschen 789
Roman Opiłowski: Farben schmecken, riechen, fühlen… Zur Persuasion von Farben in sprachlich-visuellen Appelltexten 803
Anna Okońska-Kasprzak: Krytyka teorii interkulturowości z lingwistycznego punktu widzenia.. 815
Agnieszka Gaweł: Die W-Bewegung im deutsch-polnischen Sprachvergleich............... 829
Wiesława Małgorzata Chyżyńska: Historyczne i socjokulturowe uwarunkowania wpływu języka niemieckiego na polską gwarę Warmii 841
BUCHBESPRECHUNGEN UND BERICHTE
Maria Biskup: Agnieszka Drummer: Pokochaj niemiecki! Wydawnictwo Poltext, Warszawa 2011, ss. 291 853
Tadeusz Błażejewski: Krzysztof A. Kuczyński: Wśród ludzi i książek. Rozprawy – wspomnienia – wywiady. Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej we Włocławku, Włocławek 2011, ss. 348............................. 854
Ewa Cwanek-Florek: Martina Winkelhofer: Der Alltag des Kaisers. Franz Joseph und sein Hof. Wydawnictwo Haymon tb 44, Innsbruck/Wien 2010, ss. 271.................................................................................................................... 857
Małgorzata Kosacka: Stanisław Dubiski: Opera pod lupą. Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2012, ss. 282 859
Jolanta Kotnowska: Edyta Grotek/Anna Just (Hrsg.): Im deutsch-polnischen Spiegel. Sprachliche Nachbarschaftsbilder. [Schriften zur diachronischen und synchronischen Linguistik, Bd. 2]. Peter Lang, Frankfurt am Main 2011, 159 S. 861
Albert S. Kotowski: Polska między Niemcami a Rosją. Materiały z międzynarodowych kolokwiów, Gödelitz, 27-29 marca 2009, Pułtusk, 24-26 września 1010, pod redakcją Karola Czejarka i Tomasza G. Pszczółkowskiego. Polen zwischen Deutschland und Russland. Materialien internationaler Colloquien, Gödelitz, 27. bis 29. März 2009, Pułtusk, 24. bis 26. September 2010, herausgegeben von Karol Czejarek und Tomasz G. Pszczółkowski, Pułtusk 2011, 394 S. + Abb. ................................................. 864
Krzysztof A. Kuczyński: Przyczynek do refleksji nad kulturą Górnego Śląska, pod red. M. Lisa i Z.M. Nowak. Wyższa Szkoła Zarządzania i Administracji, Opole 2011,
ss. 145 ................................................................................................................... 868
Krzysztof A. Kuczyński: Otto Forst de Battaglia, der unersetzliche Vermittler zwischen den Kulturen, hrsg. von B. Dybaś, J. Forst Battaglia, K. Huszcza, Wissenschaftliches Zentrum der Polnischen Akademie der Wissenschaften, Wien 2011, 128 S. 869
Krzysztof A. Kuczyński: Arcydzieła literatury niemieckojęzycznej. Szkice – komentarze – interpretacje, pod red. E. Białka i G. Kowala, Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe [„Orbis Linquarum" – wydanie specjalne, t. 99], t. 1-2, Wrocław 2011, ss. 528+562................................................................................................................. 871
Krzysztof A. Kuczyński: 99 książek czyli mały kanon górnośląski, pod red. Zb. Kadłubka i Ł. Staniczkowej. Księgarnia św. Jacka, Katowice 2011, ss. 334.................................................................................................................... 874
Krzysztof A. Kuczyński: Adriana Pogoda-Kołodziejak: Zakon Krzyżacki w literaturze polskiej i niemieckiej XIX i pierwszej połowy XX wieku. Instytut Germanistyki UW, Warszawa 2011, ss. 269.......................................... 875
Krzysztof A. Kuczyński: Mój Śląsk – moi Ślązacy. Eksploracje i obserwacje / Mein Schlesien. Zugänge und Sichtweisen, red. / Hrsg. M. Hałub, M. Weber. Leipziger Universitätsverlag [Schlesische Grenzgänger, Bd. 4]. Leipzig 2011, ss.188 (polnische Fassung), 202 S. (deutsche Fassung) 878
Krzysztof A. Kuczyński: Cykl konferencji dla doktorantów Instytutu Germanistyki Uniwersytetu Warszawskiego pod kierunkiem jego Dyrektora profesora dra habil. Lecha Kolago, Chlewiska k. Siedlec 2009-2011.................... 881
Robert Małecki: Michał Jamiołkowski: Oblicza dadaizmu. Warszawa 2009, ss. 260 883
Robert Małecki: Adriana Pogoda-Kołodziejak: Zakon Krzyżacki w literaturze polskiej i niemieckiej XIX i pierwszej połowy XX wieku. Instytut Germanistyki Uniwersytetu Warszawskiego. Warszawa 2011, ss. 269............... 884
Robert Małecki: Katarzyna Pichola-Kwiatkowska: „Szczęśliwi ludzie mają złą pamięć, ale bogate wspomnienia". Twórczość Thomasa Brussiga – próba monografii. Instytut Germanistyki Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2011, ss. 322 886
Krzysztof Okoński: Katarzyna Górska, Ewa Łepkowska: Na Zachód od Wschodu. Literackie i popkulturowe obrazy NRD, PRL i RFN. Wydawnictwo NOMOS, Kraków 2009, ss. 176.................................................. 887
Tomasz Pszczółkowski: Eric D. Weitz: Niemcy weimarskie. Nadzieje i tragedia. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2011, ss. 369............................................................................................................................... 889
Tomasz Pszczółkowski: Piotr Roguski: „Słodkie imię wolności…". Przejście Polaków przez Niemcy po upadku powstania listopadowego. Wydawnictwo Neriton, Warszawa 2011, ss. 256................................................. 893
Jacek Rzeszotnik: Bücher, die man kennen muss: Klassiker der Weltliteratur. Duden Verlag, Mannheim/Zürich 2011, 316 S. Bücher, die man kennen muss: Populäre Bestseller. Duden Verlag, Mannheim/Zürich 2011, 320 S. ......... 896
Wolfgang Schramm: Maria Biskup: Sprachwandel. Bedeutungswandel. Empirische Studien zur Bedeutungsentwicklung der Personalkollektiva im Deutschen vom 18. Jahrhundert bis zur Gegenwart. Neisse Verlag, Dresden 2011, ss. 320 901
Szymon Smoliński: Anna von Planta, Ulrich Weber, Monika Stefanie Boss, Kati Hertzsch, Winfried Stephan, Margaux de Weck (Hrsg.): Friedrich Dürrenmatt – Sein Leben in Bildern. Diogenes Verlag AG, Zürich 2011, 376 S. . 904
Joanna Sumbor: Ewa Hendryk/Ewelina Kamińska (red.): Człowiek – przestrzeń – czas w twórczości Tankreda Dorsta. O interdyscyplinarnych i transkulturowych aspektach współczesnego teatru. Zapol, Szczecin 2011, 170 ss. 906
Roman Tokarczyk: Izabela Wróbel: Europeizacja prawa imigracyjnego Republiki Federalnej Niemiec w latach 1999-2009. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2010, ss. 443......................................... 911
Anna Warakomska: Piotr Roguski: Do przyjaciela wroga. Niemcy w poezji. Antologia. Wydawnictwo Śląsk, Katowice 2010, ss. 354 917
Monika Wolting: Carsten Gansel, Paweł Zimniak (Hg.): Das „Prinzip Erinnerung" in der deutschsprachigen Gegenwartsliteratur nach 1989. V & R unipress, Göttingen 2010, 508 S........................................................................... 921
Marta Wójcicka: Thomas Scholz: Weit entfernte Wunder. Zur Konstruktion von Raum und Zeit in der englischen Fantasyliteratur am Beispiel von J. R. R. Tolkiens „The Hobbit". [Arbeiten zur Literarischen Phantastik, Bd. 4]. Peter Lang, Frankfurt am Main 2009, 145 S. 927
Karol Czejarek: Międzywydziałowe Centrum Badań Niemcoznawczych w pułtuskiej Akademii Humanistycznej 929
Michał Jamiołkowski: Polska Love Serenade. Reżyseria: Monika Anna Wojtyłło, scenariusz: Jonas Grosch, muzyka: Arnim Pommeranz, rok produkcji 2008....................................................................................................... 932
Michał Jamiołkowski: Premieren in Teatr Narodowy 2011/2012. Teil 1: Verführt und verzweifelt 933
Autoren der Beiträge und Buchbesprechungen ....................................................... 937
Wskazówki dotyczące przygotowania tekstu do druku w czasopiśmie naukowym Studia Niemcoznawcze – Studien zur Deutschkunde 939
Hinweise für die Vorbereitung eines Textes zum Druck in der wissenschaftlichen Zeitschrift Studia Niemcoznawcze – Studien zur Deutschkunde....................................................................................................... 941
Ewelina Michta – opracowanie tomów 1-45 / Bearbeitung der Bände 1-45